دژنراتيو شدن ستون فقرات
الف – آناتومي ستون فقرات
- ستون فقرات از 33 مهره نشكيل شده است: 7 مهرة گردني، 12 مهرة پشتي، 5 مهرة كمري، 5 مهرة خاجي كه با 4 مهرة دنبالچه جوش خورده است .
- بجز بين مهرة اول و دوم گردني و مهره هاي خاجي و دنبالچه، بين ساير مهره ها ديسك قرار گرفته است. در مجموع 23 ديسك، يك پنجم تا يك چهارم طول ستون فقرات را به خود اختصاص داده اند.
- ديسك، از يك هسته مركزي چسبنده و فيبرهاي اطراف آن تشكيل شده است كه در بين دومهرة بالايي و پاييني خود قرار گرفته است.
ب- دژنراتيو شدن ستون فقرات ( صدمه مفصلي ناشي از تغيير شكل مهره ها وغضروف ها )
1 – تعريف : صدمه يا تخريب مفصلي عارضه اي است كه در طولاني مدت حادث مي شود. ريشة اين بيماري در واقع تخريب غضروف در مفصل و مهره است كه به تغيير شكل اجزا آنها منتهي مي شود.
2- دلايل :
- دليل اصلي اين بيماري، پيري ( بالاي 60 سال ) است كه آهسته و آرام مي آيد، بدون آن كه توجه فرد را بلا فاصله به خود جلب كند.
- دلايل جانبي : مكانيسم واكنشي بدن در ميان افرادي كه زير چهل سال هستند و به كارهاي سخت فيزيكي در حرفه خود مشغول هستند، منجر به تغيير شكل آرام مهره ها و غضروف ها مي گردد. همچنين است ايجاد زخم جدي يا شكستگي در مهره هاي ستون فقرات ، عدم تعادل و تقارن در بدن و بالاخره چاقي زياد.
3- پاتولوژي ديسك ( آرتروز ديسك ) يكي از بيماريهاي اصلي دژنراتيو ستون فقرات است كه منجر به دردهاي شديد كمري ( لومبال) و بيماري مزمن در ناحيه كمر و لگن مي گردد.
4 – تشريح پاتولوژيك
- غضروف مفصلي و ديسك به طور معمول مي بايست داراي رنگ سفيد با نور آبي باشد. سختي و انعطاف زياد از مشخصه هاي آن است و از سلولهاي غضروفي، حفره هاي كوچك و ريز، رشته هاي كولاژن و مواد ديگر شكل گرفته است. هر يك از ديسكهاي بين مهره اي شامل يك حلقه محيطي به نام حلقه فيبري ( annulus fibrosus ) است. اين حلقه به صفحات غضروفي نازك روي تنة مهره ها در بالا و پايين مي چسبند. حلقه فيبري يك ماده ژلاتيني نيمه جامد را احاطه مي كند به نام هسته نرم (mucleus pulposus ) .
- غضروف هاي مفصلي و ديسكها، چنانچه دچار تغيير شكل شده ( دژنراتيو) يا صدمه ببينند به رنگ زرد روشن درآمده، ملتهب، خشك و نرم شده و كم كم انعطاف خود را از دست مي دهند و نازك و چين خورده مي شوند. اين تغييرات در راديوسكوپيِ تخريبات مفصلي قابل مشاهده است.
5- راديوسكوپي نشانه هاي بنيادي و اصلي اين تغييرات را منعكس مي كند: چين خوردگي و شيار نازك مفصلي، سخت شدن استخوان زير غضروف و ايجاد زائده هاي استخواني. راديوسكوپي سي تي اسكن يا MRI به وضوح و با جزئيات، صدمات و آسيبهاي حادث شده را نشان مي دهد